Η κατανάλωση αλκοόλ, από το παρελθόν ακόμα, αποτελεί στοιχείο της διατροφής αρκετών λαών. Σε περιόδους χαράς αλλά και λύπης, η παρουσία ενός αλκοολούχου ποτού είναι χαρακτηριστική. Τελευταία όμως αυξάνονται σημαντικά τα περιστατικά υπερβολικής κατανάλωσης. Ιδιαιτέρα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα που αναφέρονται στις ηλικίες των εφήβων. Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβική ηλικία αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, λόγω των επιπτώσεων που έχει αργότερα στην ενήλικη ζωή.
Πώς επιβαρύνει το αλκοόλ το σώμα;
Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ – σε μία χρονική στιγμή ή σε συνεχή βάση – μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία. Αρκετός κόσμος νομίζει ότι η χρόνια χρήση επηρεάζει κυρίως τον εγκέφαλο και το συκώτι αλλά δεν είναι έτσι. Παρακάτω ακολουθούν μερικά παραδείγματα με την επίδραση της χρόνιας κατανάλωσης στο σώμα
Εγκέφαλος
Το αλκοόλ επηρεάζει τα κέντρα επικοινωνίας του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να αλλάζει τη συμπεριφορά και τη διάθεση. Ανάλογα με την κατανάλωση και την ευαισθησία του κάθε ατόμου, επηρεάζεται η ικανότητα της σκέψης και της κίνησης.
Καρδιά
Συνήθως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά. Η αυξημένη κατανάλωση όμως μπορεί να προκαλέσει τα εξής προβλήματα:
- Καρδιομυοπάθεια
- Αρρυθμία
- Εγκεφαλικό
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση
Συκώτι
Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει διάφορες παθήσεις του ήπατος όπως:
- Λιπώδες ήπαρ
- Αλκοολική ηπατίτιδα
- Ηπατική Ίνωση
- Κίρρωση του ήπατος
Πάγκρεας
Το αλκοόλ αναγκάζει το πάγκρεας να παράγει τοξικές ουσίες η οποίες οδηγούν σε παγκρεατίτιδα.
Καρκίνος
Το αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο διαφόρων καρκίνων. Οι πιο συνδεδεμένοι είναι: του στόματος, του οισοφάγου, του λάρυγγα, του συκωτιού και του μαστού.
Ανοσοποιητικό σύστημα
Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα.
Τι να προσέχουμε το καλοκαίρι
Το καλοκαίρι είναι μία εξαιρετική περίοδος για διασκέδαση και δραστηριότητες με οικογένεια και φίλους. Για αρκετούς, μία μέρα στην παραλία, τη βάρκα ή το barbecue στην πίσω αυλή, περιλαμβάνει οπωσδήποτε και κατανάλωση αλκοόλ.
Είναι πολύ συνηθισμένες οι εικόνες από παρέες που καταναλώνουν αλκοόλ στην παραλία. Όσο όμως κι αν δείχνουν διασκεδαστικές, τόσο επικίνδυνες είναι για την υγεία.
Η κατανάλωση αλκοόλ, όπως αναφέρθηκε παραπάνω επηρεάζει τόσο τις σωματικές, όσο και τις νοητικές ικανότητες και επίσης μειώνει την ικανότητα αντίδρασης. Η τελευταία κατάσταση μπορεί να έχει οδυνηρές συνέπειες μέσα στο νερό, στο δρόμο αλλά και σε εξωτερικές δραστηριότητες.
Έρευνα έχει δείξει ότι το 70% των θανάτων στο νερό (εφήβων και ενηλίκων) σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ.
5 βασικοί κανόνες για τις ασθένειες που σχετίζονται με το αλκοόλ
- Όλοι οι ιστοί και τα όργανα μπορούν να επηρεαστούν από το αλκοόλ και τους άμεσους μεταβολίτες του.
- Το αλκοόλ αλλά και οι άμεσοι μεταβολίτες του έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν όλους τους βιοχημικούς δρόμους.
- Οι συνέπειες της κατανάλωσης του αλκοόλ δε θα είναι ίδια σε όλα τα άτομα, μια και εξαρτάται από τα διάφορα κυτταρικά, διατροφικά και γενετικά προστατευτικά συστήματα του κάθε ατόμου.
- Το 50% των αλκοολικών θα έχει πρόβλημα σε ένα ή περισσότερα όργανα
- Το 50% των αλκοολικών θα έχει έλλειψη σε ένα ή περισσότερα ιχνοστοιχεία.
Λόγοι για τους οποίους τα αλκοολούχα ποτά δεν πρέπει να καταναλώνονται στην εφηβεία
- Δηλητηρίαση από αλκοόλ.
- Αν ένας έφηβος καταναλώνει αλκοόλ από μικρή ηλικία έχει αυξημένες πιθανότητες να κάνει κατάχρηση και ως ενήλικας.
- Το ποτό συνήθως συνοδεύεται από χρήση και άλλων εθιστικών ουσιών, όπως το τσιγάρο και τα ναρκωτικά.
- Η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ και όχι τόσο η πρόσφατη κατανάλωση, σχετίζεται με τις βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η κατανάλωσή του στον οργανισμό.
- Οι ιστοί των νέων είναι πολλοί ευαίσθητοι στο αλκοόλ.
Αυτό που πρέπει οι γονείς να συστήνουν στα παιδιά τους είναι μέχρι τα 18 τους να μην πλησιάζουν το αλκοόλ, όσο αυτό είναι εφικτό. Φυσικά οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά. Οπότε οι δικές τους συνήθειες και συμβουλές θα καθορίσουν και τις επιλογές των παιδιών τους.
Ποιοι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί το καλοκαίρι
- Κολυμβητές. Το αλκοόλ επηρεάζει την κρίση και αυξάνει την πιθανότητα για ρίσκο. Ακόμα και οι πιο έμπειροι κολυμβητές, μπορεί να ανοιχτούν περισσότερο από όσο πρέπει και μετά να μη μπορούν να γυρίσουν στην ακτή. Επίσης, μπορεί να μη συνειδητοποιήσουν ότι πέφτει η θερμοκρασία του σώματός τους και να πάθουν υποθερμία. Οι σέρφερ μπορεί να αποκτήσουν υπερβολική αυτοπεποίθηση και να προσπαθήσουν να ανέβουν σε κύμα το οποίο είναι πέραν των ικανοτήτων τους. Ακόμα και γύρω από μία πισίνα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει θανάσιμες επιπτώσεις. Άτομα μεθυσμένα που επιχειρούν κατάδυση μπορεί να χτυπήσουν πάνω στην εξέδρα καταδύσεων ή σε ρηχά νερά.
- Χειριστές σκαφών: Σύμφωνα με έρευνα του National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, το αλκοόλ μπορεί να ευθύνεται για το 60% των θανάτων σε πλεούμενα. Ένα χειριστής σκάφους με συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα του (BAC) πάνω από 0,1% (4-5 ποτά) έχει 16 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να σκοτωθεί σε ατύχημα με το πλεούμενο. Το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την κρίση του χειριστή, την ισορροπία του, την όραση και τον χρόνο αντίδρασης. Αν προκύψουν προβλήματα, οι μεθυσμένοι χειριστές δυσκολεύονται να βρουν λύση. Επίσης, οι μεθυσμένοι επιβάτες του πλεούμενου έχουν και αυτοί αυξημένες πιθανότητες να γλιστρήσουν στο κατάστρωμα ή να πέσουν από το πλεούμενο.
- Οδηγοί αυτοκινήτων: Η καλοκαιρινή περίοδος είναι από τις πιο επικίνδυνες περιόδους για οδήγηση. Την περίοδο των διακοπών, οι οδηγοί οδηγούν σε άγνωστους δρόμους, ρυμουλκούν βάρκες ή τροχόσπιτα, όπως επίσης έχουν μέσα στο αυτοκίνητο παιδιά ή κατοικίδια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν απόσπαση της προσοχής. Προσθέτοντας την κατανάλωση αλκοόλ, η ζωή του οδηγού και των συνεπιβατών του, όπως επίσης και των υπόλοιπων οδηγών, μπαίνει σε κίνδυνο.
Μείνετε ενυδατωμένοι και υγιείς
Η κατανάλωση αλκοόλ μέσα σε καύσωνα μπορεί να επηρεάσει ακόμα περισσότερο την κριτική ικανότητα. Όσο μεγαλύτερη η κατανάλωση αλκοόλ, τόσο πιο δύσκολη η ικανότητα εκτίμησης της επίδρασης της αυξημένης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος στο σώμα. Ο συνδυασμός καύσωνα και αλκοόλ, αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με σοβαρές ασθένειες όπως διαβήτη ή καρδιά.
Είτε κάποιος βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο ή εσωτερικό, η ζέστη μαζί με το αλκοόλ προκαλούν το ίδιο πρόβλημα. Οι ζεστές μέρες προκαλούν απώλεια υγρών μέσω του ιδρώτα, ενώ το αλκοόλ προκαλεί απώλεια υγρών μέσω της διούρησης. Και τα δύο μαζί μπορούν να οδηγήσουν σε αφυδάτωση ή θερμοπληξία.
Αλλά αυτό δε χρειάζεται να συμβεί.
Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να εξισορροπείται με κατανάλωση νερού. Αν είστε ο οικοδεσπότης, βεβαιωθείτε ότι παρέχετε αρκετό νερό στους καλεσμένους σας προκειμένου να τους διατηρείτε ενυδατωμένους.
Δεν πρέπει να καταναλώνετε αλκοόλ σε περίπτωση χειρισμού πλεούμενου, αυτοκίνητου, εκδρομής στην ύπαιθρο, κολύμβησης ή οποιαδήποτε άλλης αθλητικής δραστηριότητας στο νερό.
Το καλοκαίρι αυξάνει πολύ η διάθεση για καλοκαιρινά μπαράκια και beach bar, τα οποία συνήθως είναι έξω από την πόλη. Είναι πολύ κλασσικό το φαινόμενο να καταναλώνονται ποτά κατά τη δύση του ήλιου. Φροντίστε τα άτομα που έχουν ξεφύγει στην κατανάλωση να μη μπουν ξανά στο νερό, μια και τα αντανακλαστικά τους είναι αρκετά πιο μειωμένα. Όταν πρόκειται να οδηγήσετε επίσης μην καταναλώσετε αλκοόλ.
Πόσο είναι το αλκοόλ που μπορεί να καταναλωθεί χωρίς ιδιαίτερες συνέπειες;
Αρκετός κόσμος ξαφνιάζεται με τον ορισμό της μερίδας του αλκοολούχου ποτού. Η ποσότητα του υγρού στο ποτήρι, το κουτάκι ή το μπουκάλι, δε συμπίπτει απαραίτητα με την ποσότητα αλκοόλ που βρίσκεται στο ποτό. Οι διάφοροι τύποι μπύρας, κρασιού, λικέρ, διαφέρουν σε περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Για αυτόν το λόγο είναι σημαντικό να υπάρχει γνώση της ποσότητας αλκοόλ που περιλαμβάνει ένα ποτό.
Για παράδειγμα, 1 μικρό ποτήρι μπύρα, 1 μικρό ποτήρι κρασί ή μία κανονική μερίδα λικέρ ή ουίσκι, όλα περιέχουν περίπου 8γρ αλκοόλ, το οποίο θεωρείται 1 μονάδα αλκοόλ.
Γενικά ο γνωστός κανόνας 1-2 ποτά ημερησίως είναι αρκετός και δεν υπάρχει λόγος να τον υπερβαίνουμε. Αν μπορούμε και λιγότερο ακόμα καλύτερα.
Τι γίνεται με τις θερμίδες;
Είναι γνωστό ότι 1γρ αλκοόλ δίνει 7 θερμίδες. Γνωρίζοντας ότι 1γρ λίπους δίνει 9 θερμίδες, γίνεται κατανοητό το θερμιδικό φορτίο του αλκοόλ. Τα ποτά που πρέπει να αποφεύγονται είναι κυρίως τα κοκτέιλ, όπως επίσης και ο συνδυασμός αλκοόλ και σακχαρούχου αναψυκτικού. Από τις πιο light επιλογές είναι το gin, και το λευκό κρασί. Φυσικά, είναι λάθος να θεωρηθεί ότι το τσίπουρο, η τσικουδιά και το ούζο είναι άμοιρα θερμίδων.
Ένα μεγάλο πρόβλημα με τα ποτά, είναι τα συνοδευτικά, τα οποία συνήθως είναι πλούσια σε θερμίδες, λίπος και αλάτι. Οπότε, καλό είναι όταν καταναλώνονται να συνοδεύονται με λαχανικά και όχι πατατάκια ή ξηρούς καρπούς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.
1. National Institute on Alcohol abuse and alcoholism, http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health 2. Alcohol Units, http://www.nhs.uk/livewell/alcohol/pages/alcohol-units.aspx 3. Geissler C, Powers H (2005) Alcohol Metabolism: In Human Nutrition, 11th Edition, China, pp 166-181
