fbpx

Επισήμανση Ετικέτες Τροφίμων

Τα προσυσκευασμένα τρόφιμα θα πρέπει να παρέχουν βασικές πληροφορίες που να ενημερώνουν τον καταναλωτή για το περιεχόμενο και την σύνθεση τους, ώστε να κάνει συνειδητή επιλογή κατά τις αγορές του. Οι πληροφορίες αυτές αναγράφονται στην ετικέτα του προϊόντος και πρέπει να είναι ακριβείς, ευδιάκριτες, κατανοητές, ανεξίτηλες και να μην τον παραπλανούν. Καθορίζονται αυστηρά από την νομοθεσία των τροφίμων.

Ο Κανονισμός ΕΕ 1169/2011 «σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές» περιγράφει τις υποχρεωτικές ενδείξεις που πρέπει να φέρουν όλα τα τρόφιμα στην ετικέτα τους.

Ετικέτες τροφίμων – Υποχρεωτικές ενδείξεις

Οι πληροφορίες που πρέπει να υποχρεωτικά να αναγράφονται στην ετικέτα κάθε προσυσκευασμένου τροφίμου είναι οι ακόλουθες:

  • Η ονομασία του τροφίμου
  • Ο κατάλογος των συστατικών του τροφίμου
  • Πληροφορίες για αλλεργιογόνα που υπάρχουν στο τρόφιμο
  • Για ορισμένα συστατικά θα πρέπει να αναφέρεται η ποσότητα που περιέχεται στο τρόφιμο
  • Σήμανση ημερομηνίας: «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…» ή «Τελική ημερομηνία ανάλωσης..» ανάλογα με την φύση του τροφίμου και τον συνολικό χρόνο ζωής του
  • Η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης, εφόσον απαιτείται
  • Το όνομα και τη διεύθυνση του υπευθύνου της επιχείρησης τροφίμων που είναι εγκατεστημένος στην ΕΕ ή του εισαγωγέα
  • Η καθαρή ποσότητα
  • Τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης και/ή συνθήκες χρήσης
  • Οδηγίες χρήσης, όπου είναι απαραίτητες
  • Το επίπεδο οινοπνεύματος για ποτά (εάν είναι μεγαλύτερο από 1,2 %)
  • Διατροφική δήλωση
  • Ο αριθμός παρτίδας. Ως παρτίδα νοείται το σύνολο των μονάδων πώλησης ενός τροφίμου που παράγεται, παρασκευάζεται ή συσκευάζεται σε συνθήκες ουσιαστικά πανομοιότυπες.

Οι παραπάνω πληροφορίες πρέπει να είναι τουλάχιστον στα ελληνικά, ενώ δεν απαγορεύεται η πολύγλωσση επισήμανση. Όλες οι υποχρεωτικές από τον νόμο πληροφορίες αναγράφονται στην ετικέτα με γραμματοσειρά ελάχιστου ύψους x 1.2 mm, ενώ εάν η μεγαλύτερη επιφάνεια της συσκευασίας είναι μικρότερη από 80 cm2, το ελάχιστο ύψος x της γραμματοσειράς μπορεί να είναι 0.9mm. Στο παράρτημα IV του Κανονισμού ΕΕ 1169/2011 περιέχονται όλες οι οδηγίες σχετικά με τις απαιτήσεις του μεγέθους των γραμμάτων.

Στην περίπτωση που η επιφάνεια της συσκευασίας είναι μικρότερη από 10cm2, στην συσκευασία θα αναφέρονται οι ακόλουθες ενδείξεις: η ονομασία του τροφίμου, πληροφορίες για αλλεργιογόνα που υπάρχουν στο τρόφιμο, η καθαρή ποσότητα, σήμανση ημερομηνίας και ο αριθμός παρτίδας.

Ονομασία τροφίμου

«Η ονομασία του τροφίμου είναι η νόμιμη ονομασία του. Αν δεν υπάρχει τέτοια ονομασία, η ονομασία του τροφίμου είναι η συνήθης ονομασία του ή, αν δεν υπάρχει συνήθης ονομασία ή αν η συνήθης ονομασία δεν χρησιμοποιείται, παρέχεται περιγραφική ονομασία του τροφίμου». Η ονομασία του τροφίμου περιλαμβάνει ή συνοδεύεται από ενδείξεις της φυσικής κατάστασης του τροφίμου ή της ειδικής επεξεργασίας που έχει υποστεί (π.χ. σε σκόνη, βαθειάς κατάψυξης, συμπυκνωμένο, καπνιστό) σε κάθε περίπτωση που η παράλειψη αυτής της πληροφορίας θα μπορούσε να παραπλανήσει τον αγοραστή. Στην περίπτωση τροφίμων που έχουν καταψυχθεί πριν από την πώληση και τα οποία πωλούνται αποψυγμένα, η ονομασία του τροφίμου συνοδεύεται από την ένδειξη «αποψυγμένο».

Κατάλογος των συστατικών

O κατάλογος συστατικών περιλαμβάνει υποχρεωτικά όλα τα συστατικά του τροφίμου, κατά φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας ως προς το βάρος, όπως καταγράφηκαν κατά τη στιγμή της χρησιμοποίησής τους στην παρασκευή του τροφίμου. Τα συστατικά προσδιορίζονται με την επίσημη ονομασία τους. Πριν από τον κατάλογο προηγείται η λέξη «Συστατικά». Υπάρχουν συγκεκριμένα τρόφιμα για τα οποία δεν απαιτείται ο κατάλογος των συστατικών. Αυτά αναφέρονται στο Άρθρο 19 της εν λόγω νομοθεσίας. Ενώ στο Άρθρο 20 αναφέρονται συστατικά που δεν χρειάζεται να αναγράφονται στην σύσταση του προϊόντος.

Υποχρέωση ποσοτικής αναγραφής των συστατικών

Στις ακόλουθες περιπτώσεις, στον κατάλογο των συστατικών, δίπλα στο όνομα του συστατικού θα πρέπει να αναγράφεται και η ποσότητα αυτού:

  • όταν το συστατικό αυτό αναφέρεται στην ονομασία του τροφίμου, όπως για παράδειγμα «γιαούρτι ροδάκινο», τότε στην σύσταση θα πρέπει να αναγράφεται η ποσότητα του ροδάκινου που περιέχεται στο γιαούρτι
  • εάν το συστατικό εμφανίζεται στην ετικέτα με λέξεις, εικόνες ή με γραφική απεικόνιση
  • •στις περιπτώσεις που έχει ουσιαστική σημασία για τον χαρακτηρισμό ενός τροφίμου και την διάκριση του από άλλα συναφή με τα οποία μπορεί να υπάρχει σύγχυση λόγω της εμφάνισης ή της ονομασίας του

Στο παράρτημα VIII του κανονισμού περιγράφονται οι εξαιρέσεις στην εν λόγω υποχρέωση.

Πληροφορίες για τα αλλεργιογόνα

Τα συστατικά του τροφίμου που κατατάσσονται στα αλλεργιογόνα θα αναγράφονται στον κατάλογο των συστατικών με τονισμένους χαρακτήρες: με διαφορετική γραμματοσειρά, ή διαφορετικό μέγεθος γραμμάτων, ή με διαφορετικό χρώμα ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο που να κάνουν σαφή διάκριση από τα υπόλοιπα συστατικά. Εφόσον το τρόφιμο δεν έχει κατάλογο συστατικών τα αλλεργιογόνα αναφέρονται μετά την λέξη «Περιέχει:…». Επίσης αν μέσα από την παραγωγική διαδικασία δεν μπορεί να αποκλειστεί η παρουσία αλλεργιογόνου από διαστραυρούμενη επιμόλυνση (δηλαδή υπάρχει στον χώρο της παραγωγής και ενδέχεται να περιέχεται στο τρόφιμο έστω και σε πολύ μικρή αναλογία) τότε θα πρέπει δίπλα στα συστατικά να αναφέρονται τα αλλεργιογόνα μετά την φράση: «Ενδέχεται να περιέχει:… ». Για παράδειγμα αν στη ίδια γραμμή παραγωγής παρασκευάζεται σοκολάτα με αμύγδαλα και σοκολάτα χωρίς αμύγδαλα, και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την παρουσία τους στην σοκολάτα χωρίς αμύγδαλα τότε θα πρέπει μετά την ένδειξη των συστατικών να αναφέρουμε: «Ενδέχεται να περιέχει αμύγδαλα». Ο πλήρης κατάλογος των ουσιών που έχουν αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως αλλεργιογόνες ουσίες για τα τρόφιμα ή ουσίες που προκαλούν δυσανεξία βρίσκεται στο παράρτημα II του Κανονισμού ΕΕ 1169/2011.

Χώρα καταγωγής ή τόπος προέλευσης

Η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης αναγράφεται υποχρεωτικά όταν η παράλειψη τους ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή ως προς την πραγματική χώρα καταγωγής ή τον πραγματικό τόπο προέλευσης του τροφίμου, ιδίως αν οι πληροφορίες που συνοδεύουν το τρόφιμο ή η ετικέτα στο σύνολό της υπονοούν ότι το τρόφιμο έχει διαφορετική χώρα καταγωγής ή τόπο προέλευσης. Για κάποια ζωικά προϊόντα υπάρχουν ειδικές απαιτήσεις. Το άρθρο 26 του Κανονισμού ΕΕ περιγράφει αναλυτικά όλες τις περιπτώσεις όπου η εν λόγω αναφορά είναι υποχρεωτική.

Καθαρή ποσότητα

Εκφράζεται σε μονάδες όγκου για τα υγρά (λίτρα, εκατοστόλιτρα, χιλιοστόλιτρα) και σε μονάδες μάζας για τα στερεά (χιλιόγραμμα και γραμμάρια). Για κάποια τρόφιμα υπάρχει διαφορετικός τρόπος έκφρασης της καθαρής ποσότητας και αυτά αναφέρονται στο Άρθρο 51, ενώ για άλλα δεν απαιτείται η αναγραφή της καθαρής ποσότητας, σύμφωνα με το παράρτημα IX.

Διατροφική Δήλωση

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να φέρουν στην ετικέτα τους πληροφορίες που να ενημερώνει τους καταναλωτές σχετικά με το ενεργειακό και διατροφικό περιεχόμενό τους. Πρόκειται για τη λεγόμενη «διατροφική δήλωση» , η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον τις εξής πληροφορίες: ενεργειακή αξία, ποσότητες λιπαρών οξέων, κορεσμένων λιπαρών οξέων, υδατανθράκων, σακχάρων, πρωτεϊνών και αλατιού. Προαιρετικά η διατροφική δήλωση μπορεί να περιλαμβάνει και ενδείξεις σχετικά με τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τις πολυόλες, το άμυλο, τις εδώδιμε ίνες, τις βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά.

Προαιρετικές ενδείξεις

Εκτός από τις υποχρεωτικές ενδείξεις υπάρχει και η δυνατότητα αναγραφής ισχυρισμών διατροφής και υγείας, που θα δώσουν προστιθέμενη αξία στο προϊόν σας. Οι επιτρεπτοί ισχυρισμοί διατροφής περιγράφονται στον Κανονισμό ΕΕ 1924/2006. Παραδείγματα ισχυρισμών διατροφής είναι: «light», «υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες», κ.άλ. Οι εγκεκριμένοι Ισχυρισμοί Υγείας αναφέρονται στον Κανονισμό ΕΕ 432/2012. Παράδειγμα ισχυρισμού υγείας είναι: «Το ασβέστιο απαιτείται για τη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών» και «Η βιταμίνη Α συμβάλλει στην διατήρηση τηςκατάστασης του δέρματος».

Όλες οι παραπάνω ενδείξεις είναι γενικές και αφορούν το σύνολο των τροφίμων. Για ορισμένα τρόφιμα υπάρχουν ειδικές επισημάνσεις, επιπρόσθετες πληροφορίες που πρέπει να αναγράφονται επάνω στην ετικέτα και οι οποίες περιγράφονται στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Έτσι, για την πλήρη επισήμανση του τροφίμου λαμβάνουμε υπ’ όψιν το σύνολο της Ελληνικής και της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας μαζί με όλες τις σχετικές τροποποιήσεις. Η διαδικασία της επισήμανσης των τροφίμων είναι περίπλοκη και χρειάζεται γνώση, εμπειρία και διαρκή ενημέρωση σχετικά με τις αλλαγές της νομοθεσίας.

Πηγές: https://europa.eu/youreurope/business/product-requirements/food-labelling/general-rules/index_el.htm
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές.

Image by freepik.com

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ ΑΡΘΡΟ:

mm

Ελένη Πανά

Απόφοιτος του Χημικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών με εξειδίκευση στα τρόφιμα και πολυετή επαγγελματική εμπειρία στην ανάπτυξη Συστημάτων Ασφάλειας Τροφίμων, καθώς και στην εφαρμογή της Εθνικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας. Είναι ιδιοκτήτης εταιρείας παροχής υπηρεσιών για την ασφάλειας των τροφίμων.

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ ΑΡΘΡΟ:

Γραφτειτε στο newsletter μας:

Εγγραφείτε στο Newsletter μας

Αποκτήστε δωρεάν την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Αρτοποιός ΒΑΖ - Fresh Pastry
Ταυτόχρονα θα λαμβάνετε newsletter για να ενημερώνεστε σχετικά με όλες τις εξελίξεις στην αρτοποιία - ζαχαροπλαστική.