Τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για την πρόληψη των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών και την προστασία των εργαζομένων.
Γράφουν οι:
Γιώργος Σκρουμπέλος
Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός
Γενικός Διευθυντής RMS ΕΞΥΠΠ
Πρόεδρος Επιτροπής Υγείας & Ασφάλειας
του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Εταιρειών Συντήρησης
Σύμβουλος Α&Υ
Μαργαρίτα Βατίστα
Χημικός ΜSc
Υπεύθυνη Τμήματος Μετρήσεων RMS ΕΞΥΠΠ
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (Π.Δ. 396/1994) ως «Εξοπλισμός (Μέσα) Ατομικής Προστασίας» νοείται κάθε εξοπλισμός τον οποίο ο εργαζόμενος πρέπει να φορά ή να φέρει κατά την εργασία, για να προστατεύεται από έναν ή περισσότερους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία του, καθώς και κάθε συμπλήρωμα ή εξάρτημα του εξοπλισμού που εξυπηρετεί το σκοπό αυτό.
Στην ιεραρχία των μέτρων για τον έλεγχο των κινδύνων, τα Μέσα Ατομικής Προστασίας κατέχουν τη χαμηλότερη θέση και αποτελούν την τελευταία λύση. Πρέπει να χρησιμοποιούνται εφόσον οι κίνδυνοι δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν ή να περιοριστούν επαρκώς με κάποιον άλλο τρόπο.
Η αρχή που εφαρμόζεται διεθνώς είναι γνωστή ως “STOP”
- Substitution
- Technological measures
- Organizational measures
- Personal Protection
Σύμφωνα με αυτή, στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται η εξάλειψη των κινδύνων με την υποκατάσταση των επικίνδυνων παραγόντων ή διαδικασιών με άλλες, που είτε δεν είναι επικίνδυνες είτε είναι λιγότερο επικίνδυνες. Ακολουθεί η λήψη τεχνικών μέτρων, όπως η μείωση του κινδύνου στην πηγή ή η απομόνωση της πηγής κινδύνου, η λήψη οργανωτικών μέτρων όπως ο περιορισμός των εργαζομένων που εκτίθενται ή του χρόνου έκθεσης και τέλος, η χρήση Μέσων Ατομικής Προστασίας.
Τα Μέσα Ατομικής Προστασίας έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των εργαζομένων από φυσικούς, χημικούς, βιολογικούς κινδύνους, από ακτινοβολία, θερμότητα ή ψύχος, ηλεκτρικό ρεύμα και άλλους παράγοντες. Πρέπει να πληρούν όλες τις ισχύουσες προδιαγραφές (ΕΝ, ΕΛΟΤ) και να φέρουν τη σήμανση CE. Να συνοδεύονται από εγχειρίδια με σαφείς οδηγίες χρήσης, καθαρισμού και συντήρησης στην ελληνική γλώσσα και να είναι συμβατά με τα εξαρτήματά τους.
ΕΝ 1082 Μέρη 1 έως 3: 1997 έως 2000 |
ΕΝ 455: 2000 – Ιατρικά γάντια μίας χρήσης |
CE Ασφάλεια Τροφίμων |
Είναι απαραίτητο να προσαρμόζονται άρτια στα σωματικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων, να είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας χωρίς να εμποδίζουν τις κινήσεις και να μη δημιουργούν πρόσθετους κινδύνους στους χρήστες. Κάθε Μέσο Ατομικής Προστασίας προορίζεται για ατομική χρήση και φυλάσσεται σε ειδικές θέσεις ή χώρους με καλές συνθήκες καθαριότητας και υγιεινής. Επίσης, είναι σημαντικό να ελέγχεται πριν από κάθε χρήση για πιθανές φθορές ώστε να αντικαθίσταται, ενώ δεν επιτρέπεται η αυθαίρετη επέμβαση γιατί ενδέχεται να υποβαθμιστεί η αποτελεσματικότητά του.
Σε κάθε περίπτωση, πριν από την επιλογή των Μέσων Ατομικής Προστασίας προηγείται η ορθή εκτίμηση των κινδύνων και ο καθορισμός των κριτηρίων που πρέπει να πληρούν, ενώ η σύμφωνη γνώμη του Τεχνικού Ασφάλειας και του Ιατρού Εργασίας είναι απαραίτητη.
Είδη Μέσων Ατομικής Προστασίας που απαιτούνται κατ’ ελάχιστο στα αρτοποιεία για χρήση είτε κατά τις συνήθεις εργασίες είτε κατά τους καθαρισμούς:
Προστασία ποδιών
Η χρήση υποδημάτων ασφαλείας είναι απαραίτητη τόσο για προφύλαξη από ολίσθηση και διαβροχή όσο και για προφύλαξη από μηχανικούς κινδύνους όπως η πτώση αντικειμένων ή το κόψιμο και από χημικούς κινδύνους, όπως η διάβρωση από επικίνδυνες ουσίες. Στο πρότυπο ΕΝ ISO 20345 προσδιορίζονται οι απαιτήσεις ανά κατηγορία υποδήματος όσον αφορά στην προστασία των δακτύλων, στην αντίσταση διείσδυσης στο πέλμα, στην αντίσταση στην απορρόφηση νερού, καθώς επίσης και στην απορρόφηση της ενέργειας στην περιοχή πατήματος.
Προστασία ματιών και προσώπου
Είναι απαραίτητα σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν αιχμηρές επιφάνειες ή εξέχοντα αντικείμενα και υπάρχει πιθανότητα να προκληθεί τραυματισμός ή σε περιπτώσεις που στερεά σωματίδια, σταγονίδια και ατμοί χημικών ουσιών ή διάφορα εκσφενδονιζόμενα αντικείμενα είναι δυνατό να εισέλθουν στα μάτια.
Στο ΕΝ166 περιγράφονται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά των γυαλιών προστασίας και η προστασία που δύναται να προσφέρουν από μηχανικούς, χημικούς, θερμικούς και άλλους κινδύνους. Τα κοινά διορθωτικά της όρασης γυαλιά, σε καμία περίπτωση δεν πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας και συνεπώς δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί των γυαλιών ασφαλείας.
Προστασία ακοής
Η χρήση ωτοβυσμάτων, ωτοπωμάτων ή ωτασπίδων συνίσταται σε οποιοδήποτε χώρο εργασίας υπάρχουν επίπεδα θορύβου άνω των 80 dB(A), ενώ η χρήση τους καθίσταται υποχρεωτική για έκθεση σε θόρυβο άνω των 85 dB(A). Οι βασικές προδιαγραφές τους περιγράφονται στο ΕΝ352, ενώ σημαντικό κριτήριο για την επιλογή τους αποτελεί ο συντελεστής απόσβεσης SNR, ο οποίος δείχνει τον αριθμό των dB από τα οποία μπορεί να προστατεύσει το μέσο.
Προστατευτικός ιματισμός
Πρόκειται για το ρουχισμό πέραν του συνήθους, που μπορεί να περιλαμβάνει φόρμα ολοκλήρου σώματος, ποδιά, ρόμπα, ακόμη και προστατευτική ενδυμασία έναντι ψύχους (ΕΝ342) ή υγρών (ΕΝ14605).
Προστασία χεριών
Απαιτείται σε περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε κίνδυνο τραυματισμού από αιχμηρές επιφάνειες, θερμά ή ψυχρά υλικά και ερεθιστικές ή χημικές ουσίες. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στους τύπους γαντιών, ενώ βασικές προδιαγραφές περιλαμβάνουν τα ΕΝ420 (γενικές απαιτήσεις), ΕΝ407 (θερμικοί κίνδυνοι), ΕΝ374 (χημικά και μικροοργανισμοί), ΕΝ511 (ψύχους), ΕΝ1082 (μαχαίρια χειρός), EC1935/2004 (ασφάλεια τροφίμων). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται κατά τη χρήση γαντιών κοντά σε μηχανήματα που υφίσταται κίνδυνος παγίδευσης των χεριών.
Προστατευτικός εξοπλισμός αναπνευστικών οδών
Η αναπνευστική προστασία είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε σκόνες, σταγονίδια, ατμούς και αέρια. Είναι σημαντικό να μη δυσχεραίνει την αναπνοή και την επικοινωνία, να είναι αποτελεσματική για συνεχή χρήση και να επιτρέπει την ταυτόχρονη χρήση γυαλιών ασφαλείας ή/και οράσεως. Η ορθή επιλογή σχετίζεται με το αν απαιτείται προστασία από αέρια ή σωματίδια ή και τα δύο και το δείκτη προστασίας σε σχέση με τις οριακές τιμές έκθεσης.
