Ένας από τους βασικούς στόχους της ελληνικής οικονομίας είναι η σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τη βιομηχανία. Οι Κυλινδρόμυλοι Χαλκιδικής θέλοντας να ενισχύσουν αυτή τη δράση συμμετέχουν στο έργο Gr Wheat.
Το έργο Gr Wheat αποσκοπεί στη σύνδεση της γεωργικής παραγωγής με την βιομηχανία τροφίμων, με στόχο την παραγωγή ποιοτικών εξειδικευμένων προϊόντων άλεσης, αναδεικνύοντας και αξιοποιώντας τις κατάλληλα προσαρμοσμένες για τη χώρα μας ποικιλίες σίτου, που θα έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή προσαρμογή στις μελλοντικές κλιματικές συνθήκες και τα επιθυμητά ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Το έργο περιλαμβάνει:
- την εφαρμογή γονιδιωματικών τεχνικών για την αποτίμηση του γενετικού δυναμικού των ποικιλιών σίτου, ώστε να αξιοποιηθούν προγράμματα γενετικής βελτίωσης,
- την αξιολόγηση των περιοχών καλλιέργειας των ποικιλιών σε σχέση με την παραγωγικότητα, ανθεκτικότητα σε βιοτικές και αβιοτικές καταπονήσεις,
- την αξιολόγηση της διατροφικής αξίας της κάθε ποικιλίας,
- την παραγωγή μιγμάτων αρτοποιίας από ποικιλίες σίτου με νέα χαρακτηριστικά.
Στόχος του έργου είναι η ενίσχυση της αλυσίδας αξίας του παραγόμενου ελληνικού σιταριού, που αξιοποιείται από τοπικές βιομηχανίες, με σκοπό την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Το Gr Wheat με την υιοθέτηση μιας ολιστικής προσέγγισης από το σπόρο μέχρι τον καταναλωτή αναμένεται να:
- συμβάλλει στην παραγωγή πιστοποιημένου γενετικού υλικού,
- οδηγήσει στη αξιοποίηση των Ελληνικών ποικιλιών σκληρού σίτου,
- αυξήσει την επάρκεια σε ποιοτικά άλευρα,
- δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης,
- αναπτύξει νέες αλυσίδες αξίας και νέα προϊόντα αλεύρων,
- συμβάλει έμμεσα και άμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω μείωσης εισροών στη καλλιέργεια σιτηρών.
Στο έργο συμμετέχουν και συνεργάζονται οι παρακάτω φορείς:
- Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών (ΙΝΕΒ) / Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) – Συντονιστής Έργου
- Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων (ΙΓΒΦΠ) / ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
- Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
- Κυλινδρόμυλοι Χαλκιδικής ΑΕ
- Μιλτιάδης Χαρένης, καλλιεργητής – αγρότης
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο της Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ, Β’ Κύκλος» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία (ΕΣΠΑ 2014 -2020).
Η συμμετοχή του εργαστηρίου της εταιρείας στο πρόγραμμα Gr Wheat περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
Τεχνικό μέρος:
- Άλεση ποικιλιών σκληρού σίτου και παραγωγή αλεύρων.
- Φυσικοχημικές και ρεολογικές αναλύσεις
- Πειραματική αρτοποίηση
- Συμπεράσματα
Δείγματα από 31 ποικιλίες σίτου ήρθαν στη εταιρεία από αποθηκευμένα σε σακιά χωρητικότητας 25 κιλών και μεταφέρθηκαν σε αποθήκη της επιχείρηση όπου ήταν ήδη εγκατεστημένος πετρόμυλος της εταιρείας Partisani τύπου EPO μοντέλου Μ1000 κατασκευασμένο το 2016.
Υπεύθυνος για τη συλλογή των ποικιλιών είναι το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων (ΙΓΒΦΠ) / ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
- Άλεση ποικιλιών σκληρού σίτου και παραγωγή αλεύρων.
Μέρος των αποτελεσμάτων της άλεσης και οι αποδόσεις του πετρόμυλου ανά ποικιλία φαίνονται στο παρακάτω πίνακα:
Πίνακας 1. Ποσότητες και απόδοση ποικιλιών στο πετρόμυλο.
| ΠΕΤΡΟΜΥΛΟΣ 8/3/2023 | ||||||
| Ποικιλία | Αρχικά Κιλά (kg) | Αλεύρι (kg) | Q (αλεύρι%) | Πίτυρα (kg) | Q (πίτυρα%) | |
| 1 | ΣΙΦΝΟΣ* | 21,43 | 11,25 | 52,5 | 9,47 | 44,2 |
| 2 | SVEVO* | 15,68 | 6,94 | 44,3 | 8,17 | 52,1 |
| 3 | ΖΩΗ | 16,39 | 10,34 | 63,1 | 4,28 | 26,1 |
| 4 | ΛΗΜΝΟΣ | 18,76 | 15,62 | 83,3 | 2,65 | 14,1 |
- Φυσικοχημικές και ρεολογικές αναλύσεις
Οι χαρτόσακοι με τα άλευρα τοποθετήθηκαν προς φύλαξη σε σκοτεινό χώρο με ελεγχόμενη θερμοκρασία (max 20° C). Οι αναλύσεις για τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά έγιναν στο εργαστήριο της εταιρείας. Στο πίνακα 2 που ακολουθεί φαίνονται οι συσκευές και οι μέθοδοι ανάλυσης.
Πίνακας 2. Μέθοδοι ανάλυσης και συσκευές.
| ΑΝΑΛΥΣΗ | ΜΕΘΟΔΟΣ | ΣΥΣΚΕΥΗ |
| Πρωτεΐνη | NIR | PERTEN 9500 |
| Λιπαρά | Soxtherm Gerhardt | εσωτερική μέθοδος βασισμένη στη AACC 30-25 |
| Υγρασία | ICC 110/1 | Κλίβανος |
| Τέφρα | ICC 104/1 | Πυριατηριο |
| Γλουτένη | NIR PERTEN 9500 | Gloutomatic Perten |
| Χρώμα | MINOLTA CR 410 | Konika Minolta CR 400 |
| Φαρινογράφος: | ICC 115/1 | Brabender |
| Εξτανσιογράφος: | ICC 114/1 | Brabender |
| Αλβεογράφος: | ICC 121 | Chopin |
| Falling number: | ICC 107/1 | Perten |
Μέρος των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ποικιλιών αυτά παρουσιάζονται παρακάτω στον Πίνακα:
Πίνακας 3. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών σίτου
| ΧΡΩΜΑΤΟΜΕΤΡΟ αλεύρι | ||||||||||
| Ποικιλία | ΥΓΡΑΣΙΑ
% |
ΛΙΠΑΡΑ
% |
Falling Number
sec |
Τέφρα % | Γλουτένη
% |
ΠΡΩΤΕΪΝΗ %Νx5,7 ε.ξ. |
L | a | b | |
| 1 | ΣΙΦΝΟΣ* | 12,4 | 3,11 | 572 | 3,40 | 37,0 | 15,31 | 80,23 | 0,37 | 13,37 |
| 2 | SVEVO* | 11,9 | 2,36 | 563 | 3,21 | 37,5 | 15,32 | 78,81 | 0,38 | 15,92 |
| 3 | ΖΩΗ | 12,1 | 2,54 | 576 | 2,50 | 37,7 | 15,61 | 80,80 | 0,60 | 13,99 |
| 4 | ΛΗΜΝΟΣ | 11,5 | 2,21 | 438 | 3,39 | 33,4 | 14,08 | 82,02 | -0,14 | 12,55 |
- Πειραματική αρτοποίηση
Το πρώτο βήμα αξιολόγησης έγινε με πειραματική αρτοποίηση για να δούμε την αρτοποιητική ικανότητα κάθε ποικιλίας στα άλευρα από όλους τους τύπους σιτηρών.
Η αρτοποίηση έγινε στο πειραματικό αρτοποιείο της εταιρείας.
Στο Πίνακα 4. Συσκευές που χρησιμοποιήθηκαν:
| Ζυμωτήριο | UNIMAX F2 |
| Στόφα – ψυγείο | AFC |
| Φούρνος | TAGLIAVINI |
| Μικροεξοπλισμός | Ζυγαριές, λεκάνες, φόρμες, θερμόμετρα κτλ |
Συνταγή
| Αλεύρι | 100 % |
| Μαγιά φρέσκια | 2% |
| Αλάτι | 1,8% |
| Νερό | 65-72% |
Με βάση τις μετρήσεις του εργαστηρίου στα δοκίμια και τις μετρήσεις χαρακτηριστικών ιδιοτήτων από τους άλλους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, συγκεκριμένα από:
- Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών (ΙΝΕΒ) / Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) – Συντονιστής Έργου
- Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
προκρίθηκαν τέσσερις ποικιλίες από τις 31, για την παραγωγή νέων μιγμάτων αρτοποιίας της εταιρείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εταιρεία μας παρουσίασε η ποικιλία ΛΗΜΝΟΣ.
Οι δοκιμές έγιναν από έμπειρο αρτοποιό της επιχείρησης στο πειραματικό αρτοποιείο του εργοστασίου. Οι δοκιμές περιλαμβάναν το ψήσιμο ψωμιού, κριτσινιών και κουλουριών Θεσσαλονίκης.
- Συμπεράσματα
Η τελική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων δείχνουν ότι είναι δυνατή η αξιοποίηση ποικιλιών σκληρού σίτου για την παραγωγή νέων μιγμάτων αρτοποιίας με βελτιωμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά και ότι η αξιοποίηση τους στη ελληνική αγορά είναι εφικτή.
Από τα αποτελέσματα και τις απόψεις των ειδικών που συμμετείχαν στο έργο και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προέκυψαν χρήσιμα στοιχεία, όπως:
- αναμένεται σημαντική μείωση της παραγωγής των εμπορικών ποικιλιών σιτηρών τα επόμενα χρόνια σε σχέση με τις κλιματικές συνθήκες,
- η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών πολιτικών στη γεωργία θα επιφέρει αλλαγή στον τρόπο καλλιέργειας και συνδεδεμένων επιδοτήσεων,
- τόσο οι εμπορικές όσο και οι ελληνικές ποικιλίες παρουσιάζουν παρόμοια διατροφικά χαρακτηριστικά,
- οι εμπορικές ποικιλίες υπερτερούν έναντι των ελληνικών ως προς τα παραγωγικά τους χαρακτηριστικά,
- οι ελληνικές ποικιλίες αποδεικνύουν μεγάλο βαθμό προσαρμογής και ανθεκτικότητας έναντι ακραίων συνθηκών καλλιέργειας,
- οι ελληνικές ποικιλίες θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο τα επόμενα χρόνια τόσο ως προς τη βελτίωση των διατροφικών χαρακτηριστικών συγκεκριμένων προϊόντων άλεσης όσο και ως προς την ενίσχυση περιοχών της Χώρας μας με σημαντικές μεταβολές των καιρικών συνθηκών,
- απαιτούνται σημαντικές δράσεις στον κλάδο των σιτηρών, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της Χώρα μας έναντι των επικείμενων μεταβολών του παραγωγικού δυναμικού της,
- τα δεδομένα του έργου μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός εργαλείου ενημέρωσης τόσο της πολιτείας όσο και των παραγωγών για τη χρησιμοποίηση των κατάλληλων ποικιλιών ανά χρόνια με βάση τις επικρατούσες και μελλοντικές συνθήκες, ώστε να αποτρέπονται οι απώλειες και να βελτιώνονται οι αποδόσεις.
