Ο ποιοτικός έλεγχος στα υλικά συσκευασίας είναι κάτι που απασχολεί τόσο τον παραγωγό του ίδιου του υλικού, όσο και το χρήστη του. Ποιοτικός έλεγχος σε ένα υλικό συσκευασίας, όποια και να είναι η προέλευση της πρώτης ύλης του (πλαστικό, χαρτί κλπ), δε σημαίνει πρακτικά μόνο να είναι το υλικό ακέραιο και εμφανισιακά σωστό, αλλά και η σύστασή του, από χημικής απόψεως και απόψεως προδιαγραφών, να συμμορφώνεται με τις εθνικές και τις Ευρωπαϊκές διατάξεις, ώστε να είναι νόμιμο και ασφαλές για τον καταναλωτή.

Η συσκευασία, όπως ξέρουμε, θα πρέπει να είναι σωστή, εκτός από την εμφάνιση, στο νόμιμο βάρος και βέβαια στην καταλληλότητα των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένη. Και βέβαια, καθώς η κατανάλωση αυξάνεται, αυξάνονται παράλληλα και οι έλεγχοι από τους αρμόδιους φορείς.

Νόμιμο βάρος κουτιών

Οι επαγγελματίες θα πρέπει να έχουν πάντα υπόψη τους πως τα κουτιά που προμηθεύονται, καθώς και οι χάρτινοι δίσκοι πάνω στους οποίους τοποθετούνται τούρτες ή τσουρέκια, θα πρέπει να πληρούν τις νόμιμες προδιαγραφές βάρους. Αυτά υπαγορεύονται από την αγορανομική διάταξη 7 και θα πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις που φαίνονται παρακάτω:

Τα ανώτατα όρια βάρους της πλαστικής ή χάρτινης βάσης (δίσκου) τοποθέτησης (στήριξης) της τούρτας ζαχαροπλαστικής/παγωτού, κατά τη χύδην πώληση, καθορίζονται στον πίνακα 1.

Η τούρτα ζαχαροπλαστικής/παγωτού σε βάση (δίσκο) ζυγίζεται προτού αυτή τοποθετηθεί μέσα στο κουτί μεταφοράς της. Τα κουτιά που χρησιμοποιούνται για τη διάθεση, στο καταναλωτικό κοινό, ειδών ζαχαροπλαστικής ή αρτοποιίας με μικτοβαρή ζύγιση, παρουσία του πελάτη και τα οποία κυκλοφορούν στο εμπόριο με τα αναφερόμενα στον παρακάτω πίνακα ενδεικτικά νούμερα, πρέπει να ανήκουν στην κάτωθι σειρά ονομαστικού όγκου και να έχουν το αντίστοιχο μέγιστο βάρος.
Τα σχήματα και τα μεγέθη τους κυκλοφορούν στο εμπόριο με τα ενδεικτικά νούμερα που αναφέρονται στον πίνακα 2. Αυτά, ανάλογα με τον ονομαστικό όγκο τους πρέπει να έχουν και το αντίστοιχο μέγιστο βάρος.

Στις περιπτώσεις όπου οι αρμόδιοι φορείς διενεργούν ελέγχους και διαπιστώνουν αποκλίσεις από τα παραπάνω νόμιμα βάρη, διατηρούν το δικαίωμα επιβολής προστίμου. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει ο κατασκευαστής/ κυτιοποιός να ενημερώνει τον ζαχαροπλάστη για τη νομιμότητα του βάρους του κουτιού, με βάση την αγορανομική διάταξη 7.

Ποιοτικός έλεγχος στα υλικά συσκευασίας

Είναι χρήσιμο ο επαγγελματίας, να είναι σε θέση να διακρίνει, κατά το δυνατόν, την καταλληλότητα των υλικών συσκευασίας, καθώς και βασικά σημεία προσοχής όσον αφορά στην αποθήκευση των συσκευασιών. Ένα από τα σημαντικά σημεία προσοχής σε μια συσκευασία που έρχεται σε άμεση επαφή με το τρόφιμο είναι τα ίχνη χρωμάτων που περιέχουν χημικές ουσίες βλαβερές για τον άνθρωπο, στο εσωτερικό του κουτιού. Αυτό οφείλεται σε πλημμελή διαδικασία εκτύπωσης με αποτέλεσμα να μεταφέρονται στο τρόφιμο τα χρώματα αυτά.

Η περίπτωση αυτή ποινικοποιείται βάσει του Ευρωπαϊκού κανονισμού 2023/2006, όπου αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «στα τυπωμένα υλικά συσκευασίας δεν πρέπει να υπάρχει αποβαφή και μεταφορά στο εσωτερικό του κουτιού και στη συνέχεια στο τρόφιμο». Ένας επίσης σημαντικός κίνδυνος είναι αυτός της «μετανάστευσης» βλαβερών ουσιών από την εξωτερική επιφάνεια του κουτιού στο τρόφιμο.
Έχει επανειλημμένα παρατηρηθεί να έχουν «μεταναστεύσει» επικίνδυνες χημικές ουσίες στο τρόφιμο, όπως η βενζοφαινόνη, χωρίς αυτό να έρχεται σε άμεση επαφή με την επιφάνεια του κουτιού που είναι επιστρωμένη με τις ουσίες αυτές. Ακόμα και αν το τρόφιμο είναι μέσα σε σακουλάκι κλεισμένο αεροστεγώς, η ουσία αυτή δεν είναι σίγουρο ότι εμποδίζεται να περάσει μέσα στο τρόφιμο.

Δήλωση συμμόρφωσης υλικών συσκευασίας

Ο Ελληνικός Κώδικας Τροφίμων και Ποτών υποχρεώνει τους παραγωγούς υλικών συσκευασίας να παρέχουν προς τα σημεία διάθεσης τροφίμων, για κάθε είδος υλικών, την αντίστοιχη «Δήλωση Συμμόρφωσης», (άρθρο 16 του 1935/2004 και άρθρο 15 του 10/2011).

Η Δήλωση πρέπει να δίνει απόλυτα συγκεκριμένες πληροφορίες που αφορούν στα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένο το κουτί και για ποιες χρήσεις προορίζεται. Τι είδους τρόφιμα επιτρέπεται να ακουμπήσουν (ξηρά, λιπαρά), ποιες είναι οι θερμοκρασίες στις οποίες είναι ανθεκτικό το κουτί, (από ποια έως ποια θερμοκρασία και για πόσο χρονικό διάστημα), ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει γίνει ο κάθε χημικός έλεγχος και άλλες πληροφορίες ανάλογα με τις προδιαγραφές των υλικών. Υποχρεούνται δε, να έχουν από τους προμηθευτές των πρώτων υλών τους, αντίστοιχες Δηλώσεις για τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή των κουτιών.

Η Δήλωση Συμμόρφωσης έχει συγκεκριμένη διάρκεια ισχύος. Ο κυτιοποιός είναι υποχρεωμένος να υπογράψει νέα Δήλωση, αφού ακολουθήσει πάλι τις παραπάνω διαδικασίες. Πρόκειται για μια δύσκολη, αλλά υπεύθυνη υπηρεσία, αφού αφορά στη δημόσια υγεία. Γι αυτό, την υποχρέωση να παρέχουν Δήλωση Συμμόρφωσης την έχουν όλες οι κυτιοποιίες.

Ο έλεγχος από τους αρμόδιους φορείς γίνεται σε κάθε επίπεδο: ο ΕΦΕΤ ελέγχει τη διαδικασία που ακολούθησαν οι παραγωγοί για να συντάξουν τις Δηλώσεις και επισκέπτεται τα καταστήματα διανομής τροφίμων, για να ελέγξει αν διαθέτουν τη νόμιμη Δήλωση Συμμόρφωσης.

Σε περίπτωση που ο ΕΦΕΤ επισκεφθεί κάποιο κατάστημα τροφίμων, όπως ζαχαροπλαστείο ή αρτοποιείο και δεν διαθέτει Δήλωση Συμμόρφωσης για τα υλικά συσκευασίας, τότε επιβάλει πρόστιμο και στο κατάστημα αλλά και στο κυτιοποιείο. Ο καταστηματάρχης λοιπόν πρέπει να ζητάει από τον προμηθευτή του δήλωση συμμόρφωσης σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού 1935/2004, το άρθρο 15 του κανονισμού 10/2011 και το άρθρο 24 και 26 του κώδικα τροφίμων και ποτών.

Γεώργιος Κουβουτσάκης

Πτυχιούχος του τμ. Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών και Msc του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα εργάζεται στην εταιρεία παραγωγής συσκευασίας τροφίμων METRON A.E.

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:

Ψωμί από άλευρα ολικής αλέσεως. Μια τεχνολογική και διατροφική προσέγγιση.

Στρατηγική ανάλυση κόστους στη βιοτεχνική αρτοποιία

Ψωμιά από κατεψυγμένη ζύμη: Ποιοί παράγοντες επηρεάζουν την ποιότητα;